Face to Face Joop Folkertsma: “Geen huisarts, maar huisdókter”

Maar liefst 35 jaar was Joop Folkertsma als huisdokter in Sint Nicolaasga nauw betrokken bij het wel en wee van de mensen in het dorp. “Die band met de mensen is de mooiste kant van mijn beroep”, vindt Folkertsma, die zijn opmerking onderstreept met een prachtig voorbeeld: “Als ik thuiskwam van vakantie en mijn auto stond weer voor de deur dan ging dat als een lopend vuurtje door het dorp: de dokter is wer thús.”

Hij was al aan het afbouwen. Ontwennen van het dagritme, noemt hij het zelf. Voorheen waren zijn dagen volledig gevuld. Nu is dat anders, want het is echt zover. Joop Folkertsma is al een paar weken met pensioen. Door alle maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, was een afscheidsreceptie helaas geen optie. De bedankkaarten aan zijn patiënten schreef hij zelf, met de hand.

 “De assistente wees mij erop dat de adressen ook op stickers geprint konden worden,” vertelt hij, “maar dat wilde ik niet. Bij elke kaart die ik schreef, stond ik even stil bij de mensen van dat adres. Op die manier voelde het voor mij het beste.”

Betrokken
Tegenwoordig woont Joop Folkertsma in Sneek, heerlijk aan het water. Tijdens zijn werkzame leven woonde hij tussen zijn patiënten in Sint Nicolaasga. Hij had zijn praktijk, het consultatiebureau en de apotheek aan huis. De patiënten en zijn kinderen gingen door dezelfde deur het huis binnen. “Dat was druk, maar het had wel iets. Ik bevond mij tussen de mensen en was betrokken bij hun leven. Door de dokter te zijn voor een hele familie, door de mensen op te zien groeien en meerdere generaties mee te maken, ken je de familiebanden.

Er komen mooie dingen op je pad, maar ook trieste. Je leert om deze verdrietige zaken een plek te geven. Als aan een overlijden een traject voorafgaat, waarin je als dokter van waarde kunt zijn, brengt dat naast verdriet ook kostbare momenten. Ik heb veel meegemaakt. Mijn collega/vriend dokter Evert den Drijver uit Joure schreef een boek toen hij stopte. Misschien vertrouw ik ook nog wel eens mijn verhalen toe aan het papier. In ieder geval heb ik nu meer tijd voor andere interesses en natuurlijk mijn eigen familie. Ik ben pake geworden en een tweede kleinkind is op komst.”

Doordokteren
“Huisdokter zijn is geen baan van acht tot vijf. Mensen spreken je aan op straat of komen bij je voor advies, ook buiten je werktijden. En dat geeft niets. Je blijft ‘doordokteren’, zo noemde ik dat zelf.

Voor het jaar 2003 deden wij met groep van tien huisartsen in de gemeente zelf de bevallingen. In die tijd ben ik voor een bevalling zelfs teruggereden van een vakantie op de Veluwe. Later kwam de Dokterswacht, die na vijf uur de dienst overnam, en werden de bevallingen en het traject ervóór overgenomen door verloskundigen. Ik heb dat wel jammer gevonden.

De mensen goed kennen is belangrijk voor een huisarts. Dan kun je beter herkennen of aanvoelen wanneer iemand echt iets mankeert. Want de serieuze zaken moet je eruit vissen en doorverwijzen. Ik heb wel eens een specialist gebeld en gezegd: ‘Naar deze persoon moeten jullie goed onderzoek doen. Ik weet niet wat het is, maar er klopt iets niet.’ Zo’n gevoel is moeilijk te omschrijven, maar naarmate je langer dit werk doet, ontwikkel je dat.”

Relativeren
Doorpratend aan de grote tafel komen we op het onderwerp ‘gezond blijven’. Naast de gebruikelijke zaken, gezond eten, bewegen en niet te veel stress, vertelt dokter Folkertsma dat humor en relativeren belangrijk is. “In de praktijk hebben we veel gelachen, humor is belangrijk voor alles en iedereen. Maar daarmee bedoel ik niet dat je alles maar weg kunt lachen. Dat is heel wat anders. Maar even een stap terugdoen, naar jezelf kijken en je afvragen waar je eigenlijk mee bezig bent, is op z’n tijd een goed idee. De humor ergens van inzien, relativeren, de zaken in het juiste perspectief zien, draagt zeker bij aan een goede gezondheid.”

Sint Nyk
Elke vijf jaar moet een huisarts opnieuw geregistreerd worden. De registratie van de nu 66-jarige Joop Folkertsma loopt nog drie jaar door. Toch was dit het juiste moment om te stoppen, vindt hij.

“Ik kan mijn praktijk met een gerust hart overlaten aan de beide dames die mijn werkzaamheden overnemen. Deze prima opvolging, in een tijd dat er een huisartsentekort zal ontstaan, maakt voor mij het loslaten gemakkelijker. Dit komt helemaal goed.” Terwijl dokter Folkertsma een doos vol bedankkaarten van zijn patiënten laat zien, zegt hij tot slot: “Ik kijk met heel veel plezier terug op mijn tijd als dokter in Sint Nyk. Ik zal daar mijn boodschappen blijven doen. Je kunt zeggen dat ik verknocht ben aan de Sint Nyksters, aan al die mensen. Ik heb daar een prima tijd gehad en heb er een heel goed gevoel over.

Toen ik de laatste keer mijn registratie regelde, kreeg ik te horen dat ik geen huisarts, maar een echte huisdókter ben. Dat zegt veel.”

Tekst: Gea de Jong-Oud
Beeld: Johan Brouwer