Einde aan pilot Gaasterwaarden

OUDEMIRDUM - De Initiatiefgroep Gaasterwaarden annuleert per 1 september de Pilot Gaasterwaarden. De pilot zou moeten hebben gezorgd voor meer ontwikkeling in beide de lokale flora en fauna in het gebied, maar ook voor de naastliggende agrarische sector. Het plan was ingediend voor het fonds Versterking Friese IJsselmeerkust bij de Provincie Fryslan. Ondanks dat de pilot niet doorgaat gaat Initiatiefgroep Gaasterwaarden zelf verder met de ontwikkeling van de Gaasterwaarden als geheel.

De Gaasterwaarden is een innovatief initiatief van bewoners uit voormalig Gaasterland, die met hart en ziel verbonden zijn met deze streek. De vraag die bij de ontwikkeling van dit idee centraal stond: Hoe kunnen we dit gebied natuurlijk en in zijn geheel laten floreren? De gehele flora en fauna, van honingbij tot steenuil en van kropaar tot kranswier. En wat is dan de kracht van dit initiatief? Dat zijn de unieke koppelkansen van natuur met recreatie, landbouw en leefbaarheid.

Hege Gerzen
Het gebied grenst aan de Hege Gerzen, een toeristisch begrip in de regio. De Hege Gerzen vindt als strand ieder jaar weer een geduchte tegenstander in het IJsselmeer: elk jaar verdwijnt een deel van het strand door de stroming het IJsselmeer in. Door de Gaasterwaarden zou de Hege Gerzen meer in een luwe hoek komen te liggen, waardoor het strandzand beter op zijn plek blijft.

Wat ooit de Steile Bank was, en nu nog steeds zo op de meeste landkaarten staat, is niet meer geheel te herkennen als kale zandbank. Langzaamaan verandert de zandbank in een eiland: begroeid en steeds hoger wordend. Vroeger was de Steile bank een belangrijk rustgebied voor diverse vogels. Kaal en met veel invloed van het water van het IJsselmeer. Door gebrek aan onderhoud door natuurbeheerders, kwamen daar een aantal jaar geleden de eerste struiken te groeien.

Zand werd steeds beter vastgehouden, waardoor het meer en meer droog kwam te liggen. Inmiddels kunnen we deels spreken van een eiland met een diversiteit aan vegetatie en een favoriete broedplek voor sternen, ganzen en witte en zwarte zwanen. Een grote verandering in uiterlijk, functie en in uitwerking op het gebied rondom de Steile bank. Overzomerende ganzen groeien snel in aantallen, waardoor een spanningsveld met de boeren ontstaan is.

De strijd voor Gaasterwaarden
Voor de landbouw liggen er kansen in de Gaasterwaarden. Gaasterland is een echte agrarische omgeving in transitie. De bedrijven zijn de afgelopen decennia ontwikkeld met een belangrijke invloed op werkgelegenheid en leefbaarheid voor jonge gezinnen. De sector moet vooruit, moet kunnen groeien juist de boeren in deze regio staan er al sinds jaar en dag voor open om de natuur op te nemen in hun bedrijfsvoering. Door bijvoorbeeld begrazing van de kuststreek zal de biodiversiteit nog verder toenemen. Ook door gewassen deels te laten staan als voedselbron voor vogels en insecten en als schuilplek voor groter wild, kan de landbouw de natuur versterken en andersom.

Die boeren die aan het gebied grenzen zijn al een aantal jaar aan het strijden voor de Gaasterwaarden: een unieke kans voor dit stukje IJsselmeerkust om het gebied te verrijken voor zowel de natuur, de agrarische sector en de recreatieve sector. In overleg met alle belanghebbenden is er een geweldig plan geschreven om een deel van het IJsselmeer in te polderen en te gaan benutten voor bovenstaande doeleinden.

Iedereen was enthousiast, maar toen puntje bij paaltje kwam, gaven de natuurorganisaties niet meer thuis. Na vele inspanningen is er een compromis gesloten: er zal een pilot-project gestart worden om op een zeer kleinschalige manier water in land te veranderen. Deze pilot is nu echter al geruime tijd in de koelkast gezet en van concrete stappen kan niet gesproken worden.

Lokale economische groei
Niet alleen is Gaasterland een boerenstreek, maar staat het in menig top 5 van populaire vakantiebestemmingen bij toeristen. De IJsselmeerkust kan door de ontwikkeling van de Gaasterwaarden nóg aantrekkelijker worden gemaakt dan zij al is.

Het project is hiermee vol kansen om landbouw, recreatie en natuur te koppelen in een streek die bekend staat om juist deze drie pijlers onder de lokale economie. Juist dit heeft momenteel de focus van de provincie met betrekking tot koppelkansen.

Een kans van de provincie
Tot je vanaf de zeedijk goed kijkt en ziet dat de natuur dus zelf de stoute schoenen aantrekt en alvast begonnen is. Water en zandbanken veranderen in land met begroeiing en door de flinke bemesting van broedende vogels zal deze ontwikkeling steeds sneller gaan verlopen. “Het water tussen de kust en het eiland is zo ondiep dat je haast kruipend op het eiland kan komen.

Hoelang, of eigenlijk hoe kort, gaat het nog duren voor de boel droog ligt daar?”, aldus het initiatief. “De natuurorganisaties durven geen stappen te ondernemen en hun ja-woord te geven in deze mogelijke verbintenis tussen natuur en landbouw. De natuur zelf laat zien er klaar voor te zijn. Ook de boeren zijn er meer dan klaar voor, maar worden voor hun gevoel niet gehoord. De pilot fase willen zij inmiddels dan ook maar overslaan: net als de natuur zijn zij wel klaar voor het grote werk. Zullen ze een kans van de Provincie krijgen om te laten zien tot waartoe zij in staat zijn?”