Gezellig sjongspul in Lemmer: ‘Fan bokking nei Lekkerbek’
Er hangt een postertje met als tekst dat het sjongspul ‘Fan Bokking nei Lekkerbek’ op 18 en 19 maart zal worden opgevoerd. Dat het in Lemmer is, wordt niet vermeld. Want dat weet je wel. De bokking werd immers eertijds door de (beroeps)vissers van Lemmer uit de Zuiderzee opgevist en de lekkerbek wordt momenteel geserveerd aan de toeristen en forenzen die nu het IJsselmeerdorp bezetten. Kortom, de revue ‘Fan Bokking nei Lekkerbek’ gaat over de ontwikkeling van Lemmer.
‘Ontwikkeling’ is wat een zwaar woord, maar dit sjongspul is geen zware kost. Want als we wat meer van de schrijver van het sjongspul, Stoffel Zandstra, willen weten, zitten we ineens aan de koffie met René Bijlholt, Klazien Cuiper en Johnny Nijholt. Grijze, lachende mensen. Dan weet je dat Lemmer weer een zeer gezellig sjongspul tegemoet gaat zien. De uitvoerenden zijn het Lemster shantykoor en it Wivekoar. Twee ploegen die in het verleden wel vaker samen zo’n sjongspul hebben opgevoerd. In het stuk ‘Fan Bokking nei Lekkerbek’ komt er ook nog een optreden uit een andere hoek, maar dat is nog een verrassing.
Lemster taal
Schrijver Stoffel Zandstra is een ware cultuurwaterval. Hij is zanger, schrijver, producent en muzikant. Voornamelijk bekend van het tien jaar lang samen met illustrator Wim Swart maken van een geweldige strip op Facebook met Lange Geart, it Dôberke en Prikswiet: Onder de Hoek. Precies, dat is de naam van de plaats bij de brug in het centrum, waar de notoire Lemsters zo nu en dan zitten om meedogenloos commentaar te hebben op de hele wereld, maar vooral op elkaar.
Stoffel Zandstra kreeg van de gemeente De Fryske Marren al eens de Fryske Kultuerpriis. Dat ‘Frysk’ is eigenlijk onterecht. Want de strip wordt geschreven in het Lemsters. Swart en Zandstra zijn indertijd begonnen met het intussen beroemde Lemster leesplankje. In plaats van ‘teun vuur gijs’, valt er op te lezen dat een Lemster straat een ‘strutte’ is, de zon ‘sonne’ en een niet helder persoon een ‘köle’. Hoewel hij somber is over het kunnen laten bestaan van de specifieke Lemster taal, schrijft Zandstra de sjongspullen tóch in het Lemsters. Daar zingen de shantymannen en wiven ook in. Een ‘taal’ die in die ruime ontwikkeling van Lemmer, met veel nieuwe van buiten komende inwoners, nog gebruikt wordt als oude Lemsters met elkaar communiceren.
Zingen
En er in zingen ook. De Lemsters hebben hun hele leven gezongen. Zingen, zoals de vissers dat ook deden bij het nettenboeten en het binnenhalen van de bokking. Lemmer was immers een echt vissersdorp. Er waren rond 1900 veel mensen die van de visvangst leefden. Nu zijn er nog twee vissersschepen, waarvan er nog ééntje echt vist. En vlak voor de centrumbrug ligt de oude aak LE 50. Het dorpsschip, het symbool van de zoete herinnering.
Het is ook helemaal niet verrassend dat de koffiegenoten vertellen over de verenigingsavonden van zeilvereniging Zevenwolden. Daar werd gezongen en daar ontstonden de beide koren. Ook die moeten er overigens voor waken dat ze blijven bestaan. De zangers en zangeressen zitten allemaal tussen de 65 en 88. “Gjin jeugd.”
Ze hebben dus veelal die ontwikkeling van Lemmer meegemaakt, en dat wil Stoffel Zandstra aan die jeugd vertellen.
Niet te veel werk
Zandstra dacht dat hij eigenlijk wel uitgeschreven was, maar hij brak een rugwervel en tijdens de hertstelperiode begon hij toch weer te schrijven. “Want ik koe neat oars dwaan.” Het was niet te veel werk, want de Lemsters hebben altijd zingend hun ontwikkeling begeleid. “Ik hoegde net iens safolle nije ferskes te meitsjen.” Waardoor misschien ook wel de veelheid aan repetities de mannen uiteindelijk toch meeviel. “Watte, álle Wiven bin dol-entûsjast!”, zegt Klazien Cuijper.
Omdat het oefenen van een gezellig verhaal óók gezellig is. In gedachten zie je de legendarische kroeg De Wyldeman van Lemmer weer terug, met van die tafeltjes met echte tafelkleedjes. Die sfeer moet nu allemaal naar theater De Hege Fonnen. Maar als de gordijnen er straks dichtgaan, zal iedereen zich weer wanen in het Lemmer van toen. En dan voel je de gezelligheid als vanzelf binnenstromen.
De voostelling is inmiddels volledig uitverkocht.
