Face to Face: Martin Jans “Je moet iets met mensen hebben”

Studenten. Jonge mensen, bezig met hun opleiding en het halen van hun diploma. Maar… Wat voor mens willen ze zijn? Met welke vragen lopen ze rond? Wat speelt er op de achtergrond? Wat houdt hen bezig? Studentenpredikant Martin Jans uit Joure beweegt zich te midden van hen. De één biedt hij een luisterend oor, met een ander gaat hij in gesprek en weer anderen ontmoet hij bij de activiteiten die hij organiseert. “Ik heb veel vrijheid in mijn werk. Ik hoef niet te bekeren. Ik hoef alleen maar mezelf te zijn.”

Zelf heeft Martin Jans twee studies afgerond. Hij heeft ervan genoten. “Ik begon met Tropische Veehouderij in Wageningen. Daarna studeerde ik Theologie. Na als dominee werkzaam te zijn geweest in Oudemirdum/Nijemirdum, Sondel en Joure, werk ik nu als predikant buiten de muren van de kerk. Ik ben daar waar de studenten zijn. Zelf hou ik veel van leren en studeren, dus ik voel me goed thuis in deze omgeving.”

Studentenpredikant

Als studentenpredikant in Zwolle bij de Hogeschool Windesheim, ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en de Hogeschool KPZ werkt Martin Jans te midden van jongeren in de leeftijd van 17 tot 24/25 jaar. “Deze jongeren zijn bezig met hun toekomst. Ze willen hun diploma halen. Maar op de achtergrond speelt er van alles in hun leven. Sommigen hebben al veel meegemaakt. Bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid/ziekte, een overlijden, moeizame relaties met ouders of anderen, liefdesproblemen of hele andere zaken. Dat er ruimte en tijd is voor hun levensvragen is belangrijk. Hiervoor kunnen ze bij mij aankloppen. De relatie met mij is ‘ongeladen’. Daar bedoel ik mee dat ik een ambtsgeheim heb. De informatie die ik hoor, wordt niet gedeeld en heeft geen invloed op beoordelingen. We kunnen vrijuit spreken.”

“Het gaat om respect”

“De huidige generatie jongeren is ongelofelijk open. Ze vragen ook van mij directheid. Ze hoeven zich niet los te worstelen van hun religieuze opvoeding. Ze zijn onbevangener en komen spontaan bij mij of ze vinden mij via internet. Ik heb veel vrijheid in mijn werk. Ik hoef niet te bekeren. Ik ga om met studenten van diverse geloofsovertuigingen. Moslimstudenten vinden het fijn om met iemand contact te hebben, die begrijpt wat het geloof voor hen betekent. Het gaat om respect en verbinding. Ik hoef alleen maar mezelf te zijn.”

NoPhone

Het organiseren van inspirerende activiteiten zorgt ervoor dat Jans makkelijk contact maakt met de jongeren. Lachend vertelt hij: “Studenten kunnen bij mij gratis de nieuwste NoPhone proberen. Ze ruilen hem om met hun eigen telefoon. Met de NoPhone, gewoon een stukje plastic, kunnen ze niet bellen, niet internetten en geen foto’s maken. Op deze manier ontdekken ze het leven off-line. Hoe ga je zonder telefoon om met je tijd? En met je relaties? Hoe oriënteer je je in de wereld? Hoe vraag je hulp als je de weg niet weet en geen telefoon hebt? Na afloop evalueren we deze ervaring.”

Loket voor levensvragen

In januari 2020 opende Jans het ‘Loket voor levensvragen’, pal naast de receptie in het hoofdgebouw van Windesheim. “Ik zat er zelf, elke dag. Het is natuurlijk iets ludieks. Maar het laat wel degelijk iets zien. Ik merkte dat studenten aan de slag gingen met lastige vragen en ook dat ze benieuwd waren naar mijn antwoorden hierop. Natuurlijk is er die studie en willen ze dat diploma halen. Maar wat voor mens willen ze zijn? Welke andere zaken spelen er op de achtergrond en hoe gaan ze daarmee om? Daar is minder aandacht voor.”

Kloosterweekend

Een andere verbindende activiteit, gericht op zingeving, is het kloosterweekend. Studenten kunnen een aantal dagen in een klooster verblijven. “Ik weet niet waarom mensen meegaan”, vertelt Jans. “Ze weten dat vaak zelf niet eens precies. Sterker nog, de helft van de deelnemers omschrijft zichzelf als ‘niet gelovig’. Wat zorgt er dan voor dat ze naar een klooster willen? Concentratie, focus, en verlangen naar eenvoud, dat zijn zaken die ik vaak hoor. En studenten willen graag ‘de ervaring’ meemaken. Hoe is het in deze compleet nieuwe omgeving? Hoe is het om 48 uur bij elkaar te zijn? Er hoeft niet zoveel. Je kunt workshops volgen, diensten bijwonen en het leven in het klooster ervaren. De dag wordt afgesloten met een trappistenbiertje.”

Module Levenskunst

Met Martin Jans als docent kunnen studenten deelnemen aan de Module Levenskunst. Jans: “Ze gaan hun eigen levensvraag, die een degelijk onderzoek verdient, onderzoeken. Dit doen ze samen met andere studenten, met de literatuur, de kunst, met ontmoetingen met onbekenden en socratische gesprekken. Voor deze module kunnen ze studiepunten verdienen.”

SPATIE Podcast

“Voor boeiende gesprekken over zingeving, religie en levensvragen, is ‘SPATIE Podcast’ ontwikkeld, gebaseerd op thema’s uit het magazine SPATIE, gemaakt door en voor studenten. Inspirerende mensen zoals rapper Typhoon, broeder Thomas, een monnik in de Achterhoek, oud-wielrenner Marijn de Vries en journalist Fokke Obbema hebben hieraan hun medewerking verleend.”

Kunstproject in gevangenis

Een kunstproject dat voor 2020 op het programma stond, kon helaas nog niet doorgaan door corona. “Misschien kan het dit jaar plaatsvinden”, hoopt Jans. “Het is bij dit project de bedoeling dat de gedetineerde en de student in duo’s schilderingen maken op de binnenkant van de buitenmuur. Het project is letterlijk bedoeld om verder te kijken. Wat is je uitzicht? Waar kijk je naar? Studenten komen op een locatie waar ze anders niet zouden komen. Het zal hun beeld van een ‘gedetineerde’ veranderen. Aan de andere kant komen de gedetineerden in contact met studenten.

Zelf loop je bij de organisatie van een project tegen allerlei onverwachte zaken aan. De muur die beschilderd wordt, is zeven meter hoog. Hoe kun je aan de bovenkant schilderen? Met een steiger. Maar een steiger plaatsen in een gevangenis, is dat een goed idee?” En lachend besluit Jans: “Je moet geïnteresseerd zijn in mensen, in wat hen beweegt. Iets met mensen hebben is een voorwaarde voor deze baan.”

Tekst: Gea de Jong-Oud